Sprawozdanie końcowe z realizacji projektu “Turnėe jubileuszowe - śladami Stanisława Moniuszki w poszukiwaniu polskości” dofinansowanego ze środków Fundacji im. Świętej Królowej Jadwigi dla Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

Pełna nazwa Realizatora Projektu: Chór Psalmodia Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie
Data rozpoczęcia i zakończenia realizacji Projektu: 13 - 18 sierpnia 2019 roku
Działania zrealizowane w ramach projektu wraz ze szczegółowym opisem:

• Zorganizowane koncerty 

W ramach realizacji Projektu “Turnėe jubileuszowe - śladami Stanisława Moniuszki w poszukiwaniu polskości” odbyły się dwa występy Chóru Psalmodia polegające na wykonaniu muzyki podczas Liturgii Mszy Świętej (15 sierpnia 2019 r. w Kościele Św. Ducha oraz w Kościele Św. Piotra i Pawła w Wilnie) oraz cztery koncerty. Podczas Liturgii Chór wykonał Mszę autorstwa Henryka Jana Botora, skomponowaną z okazji odbywających się w Krakowie w 2016 roku Światowych Dni Młodzieży. Poniżej lista wykonanych przez Chór koncertów wraz z opisem ich przebiegu:

1. 13 sierpnia - koncert w Kościele Św. Agnieszki w Krakowie inaugurujący turnėe połączony z wykonaniem Mszy Łacińskiej Des Dur Stanisława Moniuszki. Koncert został poprzedzony prelekcją naukową dra Kamila Peceli, dotyczącą związków między muzyką Polski i Litwy. Sam koncert składał się z utworów Stanisława Moniuszki, Henryka Mikołaja Góreckiego, Romualda Twardowskiego oraz Józefa Świdra. Partie solowe w Mszy Łacińskiej wykonali soliści: Magdalena Kowal (sopran), Ilona Szczepańska (alt), Piotr Windak (tenor) oraz Marcin Wasilewski-Kruk (bas);
2. 15 sierpnia - koncert o tematyce maryjnej, złożony w głównej mierze z pieśni maryjnych autorstwa Henryka Mikołaja Góreckiego w Kościele Św. Piotra i Pawła w Wilnie połączony z wykonaniem utworu Feliksa Nowowiejskiego Ojczyzna. Dopełnieniem koncertu było wykonanie pieśni autorstwa Józefa Świdra do słów polskich poetów oraz utworu Stanisława Moniuszki Psalm do Boga.
3. 16 sierpnia - koncert w Kościele Św. Ducha połączony z wykonaniem utworu Stanisława Moniuszki Ecce lignum crucis. Koncert składał się z utworów H. M. Góreckiego, R. Twardowskiego S. Moniuszki oraz J. Świdra. Partię solową w utworze Ecce lignum crucis wykonał Marcin Wasilewski-Kruk (baryton);
4. 18 sierpnia - koncert pieśni maryjnych w Klubie Jagiellońskim połączony z prelekcją naukową dr Marii Wilczek-Krupy, dotyczącą życia i twórczości Henryka Mikołaja Góreckiego. 

• Przygotowane materiały.

Na potrzeby realizacji Projektu zostały przygotowane następujące materiały promocyjne oraz dydaktyczne:

1. Broszura informacyjna - broszura o charakterze dydaktycznym zawierająca informacje o historii Chóru Psalmodia i działających przy nim zespołów jednorodnych (Krakowskiego Chóru Żeńskiego oraz Krakowskiego Chóru Męskiego) oraz prezentująca podstawowe założenia Projektu, jak również najważniejsze informacje dotyczące życia i twórczości Stanisława Moniuszki. Dodatkowo, broszura zawierała prezentację osób, dbających o rozwój Chóru - jego Kadry: p. prof. Włodzimierza Siedlika (dyrygenta i kierownika artystycznego), p. Łucji Nowak i p. Ivana Vrublevskyi’ego (asystentów dyrygenta, dyrygentów zespołów jednorodnych), p. Marka Pawełka (akompaniatora) oraz p. Ilony Szczepańskiej i p. Marcina Wasilewskiego-Kruka (nauczycieli emisji głosu). Tak zredagowana broszura stanowiła bogate i przystępne źródło wiedzy tak na temat Chóru Psalmodia, jak również na temat realizowanego przezeń projektu. Realizowała ona zarazem przyjęty w założeniach cel, jakim była promocja Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz promocja polskiej kultury i muzyki sakralnej.
2. Plakaty - plakaty informacyjne w formacie A3 i A2 zawierające podstsawowe o każdym z koncertów.
3. Programy koncertów - przygotowane dla każdego z czterech koncertów programy, prezentujące tytuł koncertu oraz listę wykonywanych utworów wraz z ich autorami, stanowiły niejako uszczegółownie wspomnianych           w poprzednim punkcie plakatów. Każdy z plakatów był przygotowany na takim samym tle jak program koncertu, o którym informacje zawierał. Programy były każdorazowo rozdysponowywane przed rozpoczęciem koncertu tak, aby uczestnicy mogli łatwo odnaleźć się w jego przebiegu ale też celem zaprezentowania im pochodzenia utworów oraz - jak w przypadku pieśni Józefa Świdra - wskazania autorów tekstów poszczególnych kompozycji.

Zmiany w podjętych podczas wykonywania Projektu działaniach w stosunku do założeń zaprezentowanych we wniosku wraz z ich przyczynami. Działania, których nie udało się zrealizować wraz z ich przyczynami.

• Próby przed rozpoczęciem turnée.

Wbrew zaprezentowanemu we wniosku założeniu próby Chóru przed rozpoczęciem turnée odbyły się w sali przy Kościele oo. Redemptorystów w Krakowie. Zmiana ta wynikała z faktu, iż w terminie, kiedy odbyły się jednodniowe warsztaty przygotowujące Chórzystów do zbliżających się koncertów (10 sierpnia 2019 r.) budynek przy ul. Bernardyńskiej 3 - gdzie pierwotnie planowana była realizacja wspomnianych warsztatów - był niedostępny.

• Zmiana miejsca wykonania koncertu inaugurującego turnée.

Pierwotnym miejscem, w którym miał się odbyć koncert inaugurujący wakacyjne turnée był Kościół pw. Matki Bożej Ostrobramskiej w Krakowie. W związku jednak z poważnymi trudnościami w nawiązaniu kontaktu ze wspomnianym Kościołem oraz z trudnościami organizacyjnymi koncert odbył się w Kościele  Św. Agnieszki w Krakowie. Dodatkowo, zmiana ta była podyktowana także tym, że proboszcz Kościoła Św. Agnieszki zgodził się użyczyć świątyni na generalną próbę akustyczną przed koncertem, która odbyła się w godzinach wieczornych 12 sierpnia 2019 r. Co więcej, od kilku lat Chór Psalmodia utrzymuje przyjazne stosunki z tym Kościołem i bardzo często tam koncertuje. W sytuacji, gdy nawiązanie współpracy z Kościołem pw. Matki Bożej Ostrobramskiej wydawało się wysoce wątpliwe i trudne do osiągnięcia, zmiana miejsca koncertu na Kościół Św. Agnieszki była najwłaściwszą możliwą opcją. Była to też forma wyrażenia wdzięczności za umożliwienie Chórowi odbycia w tym Kościele wspomnianej już próby generalnej.

• Koncert w Hospicjum im. ks. Sopoćki.

Nie udało się wykonać wspomnianego we wniosku krótkiego koncertu w wileńskich Hospicjum im. ks. Sopoćki. Wynikało to wprost z faktu, iż otrzymaliśmy drogą mailową informację od władz Hospicjum, że w planowanym przez nas terminie (14 sierpnia 2019 r.) wizyta w ośrodku jest niemożliwa. 

• Koncert plenerowy pod pomnikiem Stanisława Moniuszki w Wilnie.

Nie udało się wykonać planowanego koncertu plenerowego pod pomnikiem Stanisława Moniuszki w Wilnie. Wynika to z obowiązujących na Litwie przepisów dotyczących występów w miejscach publicznych. Występ taki - w sytuacji, gdy uzyskanie oficjalnego, urzędowego zezwolenia byłoby połączone z poważnymi trudnościami - byłby zagrożony mandatem i karą do 1000 euro. 

• Koncert w Ambasadzie Rzeczypospolitej w Wilnie.

Nie doszedł do skutku wskazany we wniosku jako ewentualny koncert w Ambasadzie RP w Wilnie. Miała na to wpływ duża liczba występów podczas turnée, które były intensywne i wymagały dużego zaangażowania członków Chóru. Dodatkowo napotkaliśmy poważne trudności w nawiązaniu kontaktu z Ambasadą RP, co łącznie zadecydowało o zarzuceniu przez nas realizacji tego przedsięwzięcia.

Działania uznane za szczególnie udane

• Koncerty i na Litwie

Za szczególnie udane należy uznać wszystkie zrealizowane w ramach turnée występy (muzyka podczas Liturgii Mszy Świętych) oraz koncerty. Działania te spotkały się z niezwykle pozytywnym odbiorem ze strony obecnej na nich publiczności oraz osób udzielających wsparcia w realizacji przedsięwzięcia (proboszczowie obu litewskich parafii wyrazili pełną aprobatę dla wykonanych koncertów). Na uwagę zasługuje również fakt zgromadzenia podczas koncertów licznej publiczności. Należy uznać to za sukces szczególnie przy uwzględnieniu, że drugi z wykonywanych w Wilnie koncertów (16 sierpnia 2019 r.) odbywał się w dzień powszedni, kiedy zgromadzenie w kościele szerszej publiki jest znacznie trudniejsze, niż przy okazji uroczystości religijnych. Reasumując, wykonane w Wilnie koncerty w znacznym stopniu przerosły nasze oczekiwania co do liczby widzów oraz ich zaangażowania. Mimo stosunkowo długich koncertów (trwających 40-50 minut) publiczność przyjęła je bardzo pozytywnie, jak również włączyła się w ich przeżywanie, szczególnie przez modlitwę podczas wykonywania przez Chór pieśni maryjnych H. M. Góreckiego. 

• Wykonanie utworu F. Nowowiejskiego Ojczyzna.

Warto przypomnieć, że podczas wykonywania muzyki w czasie Liturgii w Kościele Św. Piotra i Pawła (15 sierpnia 2019 r.) zostało wykonane monumentalne dzieło Feliksa Nowowiejskiego na chór i organy - Ojczyzna. Utwór ten jest aranżacją Psalmu 136 i w sposób metaforyczny porusza kwestię poczucia tożsamości narodowej oraz odwołuje się do tęsknoty za ojczyzną. Wykonanie tego utworu w mieście takim jak Wilno (gdzie odsetek ludności o polskim pochodzeniu jest szczególnie wysoki i oscyluje w okolicy 40% ogółu mieszkańców litewskiej stolicy) było bez wątpienia niezwykłym przeżyciem tak dla słuchaczy, jak i dla samych Chórzystów.

• Prelekcja naukowa dot. życia i twórczości H. M. Góreckiego

Również za udaną należy uznać przeprowadzoną przez panią dr Marię Wilczek-Krupę prelekcja naukowa dotycząca życia i twórczości H. M. Góreckiego. Wydarzenie zgromadziło szeroką publiczność złożoną również z członków Chóru Psalmodia, którzy dzięki temu mogli wzbogacić swoją wiedzę o kompozytorze, którego utwory stanowią immanentną część repertuaru od wielu lat wykonywanego przez Psalmodię. 

• Śpiew w Kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej.

Szczególnie istotne znaczenie - zwłaszcza w aspekcie duchowego przeżywania wizyty w Wilnie przez członków Chóru - ma bez wątpienia fakt, że udało nam się zaśpiewać jedną z pieśni H. M. Góreckiego: O Matko Miłościwa w kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie. Jest miejsce otoczone wyjątkowo silnym kultem maryjnym, stąd możliwość zaśpiewania tam pieśni wychwalającej Matkę Bożą było bez wątpienia niezwykłym przeżyciem. Dodatkowo jest to też promocja polskiej kultury oraz muzyki sakralnej wybitnego kompozytora, jakim bez wątpienia jest H. M. Górecki.

• Informacje o turnée w mediach społecznościowych i środkach masowego przekazu.

Zważywszy na fakt, jak ogromną rolę odgrywają obecnie środki masowego przekazu, należy wskazać jako sukces szerokie rozpropagowanie organizowanego turnée tak w mediach tradycyjnych (litewskie stacje radiowe), jak i w internecie. Na uwagę zasługuje fakt promocji Chóru oraz Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przez tworzenie specjalnych bloków informacji o poszczególnych koncertach, odbywających się w ramach turnée. Dodatkowo całe przedsięwzięcie promowali partnerze, między innymi Instytut Tertio Millenio, czy Instytut Polski w Wilnie.

Podsumowanie efektów osiągniętych w stosunku do tych zakładanych we wniosku.

• Efekty materialne

Udało się zrealizować wszystkie planowane efekty materialne realizacji projektu założone we wniosku. Jedynym od tego wyjątkiem jest zaplanowane we wniosku nagranie koncertu inaugurującego turnée połączonego z prelekcją naukową przez TV UPJPII. Sytuacja ta wynikła w związku z trudnościami w kontakcie z TV UPJPII oraz wypracowaniem wspólnego stanowiska co do sposobu realizacji wskazanego przedsięwzięcia. Wszystkie pozostałe efekty materialne wskazane we wniosku (plakaty, programy koncertów oraz broszura informacyjna) zostały osiągnięte, co szczegółowo wskazano w pkt. 3 lit B pkt. 1-3.

• Pozostałe efekty

W ramach projektu udało się zrealizować cztery koncerty oraz dwa występy obejmujące muzykę podczas Liturgii Mszy Świętych (szczegóły w pkt. 3 lit. A pkt. 1-4). Natomiast pozostałe przedsięwzięcia, których zrealizować się nie udało zostały (wraz z przyczynami takiego stanu rzeczy) opisane w pkt. 4 lit. C-E. Podsumowując, należy stwierdzić, że zakładane we wniosku efekty zostały osiągnięte. Zorganizowane koncerty bez wątpienia wpłynęły na promocję polskiej kultury oraz muzyki sakralnej. Potwierdza to fakt, że przygotowane materiały promocyjne (programy i broszury edukacyjne) zostały niemal w całości rozdysponowane. To żywe zainteresowanie wskazuje na pozytywny odbiór zorganizowanego projektu. Dodatkowo, równie dużym zainteresowaniem cieszył się koncert inaugurujący turnée a połączony z wykonaniem Mszy Łacińskiej Des Dur S. Moniuszki. Wzbogacony ponadto o prelekcję naukową był wyśmienitą okazją do poszerzenia wiedzy na temat polskich kompozytorów tak silnie związanych z Litwą. 

Wpływ przyznanego przez Sponsora dofinansowania na realizację i jakość Projektu.

Dofinansowanie przyznane Chórowi Psalmodia Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II przez Fundację im Świętej Królowej Jadwigi dla Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie pozwoliło zwiększyć wartość merytoryczną projektu. Przyznane środki pozwoliły na zorganizowanie dwóch prelekcji naukowych, które stanowiły uzupełnienie Projektu i pozwoliły odebrać go jako wydarzenie o charakterze tak muzycznym jak i naukowym. Dodatkowo, dzięki wsparciu finansowemu Sponsora możliwe było zapewnienie solistów, którzy wzięli udział w wykonaniu Mszy Des Dur oraz Ecce lignum crucis S. Moniuszki. Jest to tym bardziej istotne, że gdyby utwory te nie zostały wykonane podczas turnée, całe przedsięwzięcie niewątpliwie straciłoby charakter wydarzenia, którego centralnym punktem była osoba tego wybitnego kompozytora, związanego z Wilnem. Udzielone dofinansowanie umożliwiło też przygotowanie merytoryczne i techniczne materiałów promocyjnych (plakatów, programów koncertowych oraz broszur edukacyjnych). 

Reasumując, wsparcie Sponsora było niewątpliwym ułatwieniem przy realizacji Projektu przez Chór Psalmodia. Dofinansowanie pozwoliło zwiększyć ilość własnych środków, jakie Chór mógł przeznaczyć na transport i kwaterunek osób uczestniczących w turnée. To natomiast wpłynęło na obniżenie kwoty składek płaconych przez członków Chóru, co ostatecznie uczyniło udział w turnée przystępniejszym pod wzgledem finansowym i zaowocowało udziałem w projekcie większej liczby osób. Należy uznać, że bez wsparcia Sponsora nie byłoby możliwe tak szerokie rozpowszechnienie informacji o organizowanym przedsięwzięciu, przez co cel, jakim była promocja - tak w kraju jak i zagranicą - osób polskich kompozytorów oraz ich twórczości, nie zostałby osiągnięty w tak znacznym stopniu.

Maciej Babula
Pełniący Obowiązki Prezesa Zarządu
Chóru Psalmodia UPJPII w Krakowie